Niveau 1

Kerndoelen en cultuureducatie

De opdracht aan het onderwijs is de veelheid aan schoolvakken terug te brengen en waar mogelijk samenhang aan te brengen. Cultuureducatie biedt de mogelijkheid om vanuit een culturele invalshoek samenhang te brengen tussen vele vakinhouden.
Sinds 2006 zijn er drie kerndoelen voor het domein Kunstzinnige Oriëntatie (een van de zeven leerdomeinen waarvoor kerndoelen zijn omschreven):

• De leerlingen leren beelden, taal, muziek, spel en beweging te gebruiken, om er gevoelens en ervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren (54).
• De leerlingen leren om op eigen werk en dat van anderen te reflecteren (55).
• De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed (56).

Ook voor het domein Oriëntatie op jezelf en de wereld zijn kerndoelen geformuleerd. Enkele daarvan hebben eveneens een verbinding met cultuureducatie.

De vernieuwde kerndoelen bieden niet veel houvast voor de inrichting van kunstzinnige oriëntatie en oriëntatie op jezelf en de wereld doordat concrete richtlijnen ontbreken.

Cultuureducatie dient vele doelen

De verantwoording van gemaakte keuzes moet terug te vinden zijn in de visie van de school.
Scholen kunnen cultuureducatie inzetten:

• bij het versterken van de leeromgeving;
• om de brede ontwikkeling van kinderen te bevorderen;
• om de kinderen op te voeden tot actieve cultuurparticipatie;
• om vanuit maatschappelijk gewenste doelen cultuureducatie aan te bieden, bijvoorbeeld om de sociale ongelijkheid te verminderen.

Elke school maakt eigen keuzes in de visie op cultuureducatie. De plaats en de functie van cultuureducatie kan variëren van apart vakgebied tot rode draad in het onderwijsprogramma. Welke richting of doel ook wordt gekozen, cultuureducatie begint altijd met de vraag van het 'waarom', met visie en inhouden.[1]

Kwaliteitsdriehoek cultuureducatie:[2]

Cultuureducatie en ontwikkelingen in het Primair Onderwijs

Cultuureducatie heeft inmiddels een structurele plaats verworven in het onderwijsprogramma van de basisschool. In schooljaar 2007-2008 deed zo'n 90% van de scholen voor primair onderwijs mee aan de subsidieregeling Versterking Cultuureducatie PO. Dit betekent ook dat nagenoeg alle basisscholen hun beleid ten aanzien van cultuureducatie in hun schoolwerkplan hebben opgenomen.

Brede scholen

Scholen zijn sinds 2007 verplicht tussen 7.30 uur en 18.30 uur en in schoolvakanties buitenschoolse opvang beschikbaar te stellen. Daardoor is de samenwerking tussen onderwijs en voor- en naschoolse opvang sterk toegenomen en daarmee ook het aantal brede scholen. Inmiddels zijn er zo'n 1200 van zulke brede scholen.

Brede scholen zijn er in drie categorieën:

• Kansenprofiel gericht op het bestrijden van onderwijsachterstanden;
• Opvangprofiel, biedt voor-, tussen- en naschoolse opvang (wettelijk geregeld);
• Buurtprofiel, de brede school wordt ingezet om de sociale samenhang in de buurt te bevorderen.

Elke brede school werkt samen met partners. Met welke partners hangt af van de visie en de bedoelingen. Duidelijk is dat scholen, gemeenten én culturele instellingen kansen zien om cultuureducatie in de brede scholen verder vorm te geven.

Omdat er veel vraag is naar culturele en kunstzinnige activiteiten en er draagvlak is om de samenwerking verder te intensiveren, kan cultuureducatie inhoudelijk en organisatorisch steviger verankerd worden in de brede school. Ondertussen is de samenwerking tussen brede scholen en culturele instellingen een speerpunt van het beleid van de huidige minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.

Sinds 2007 kunnen brede scholen ook deelnemen aan een subsidieregeling met als doel cultuureducatie integraal onder te brengen in het binnen- en naschoolse programma. In 2009 en 2010 komen steeds 10 scholen in aanmerking voor subsidie om de rol van cultuur binnen de brede school te ontwikkelen en uit te breiden. Plannen van de betrokken scholen en de behaalde resultaten zijn te lezen op de website Cultuurplein.nl. Overigens zijn er ook lokaal veel initiatieven om cultuureducatie onder en buiten schooltijd met elkaar te verbinden.

Combinatiefuncties

Een voorbeeld van aanvullend beleid is de invoering van Combinatiefuncties.

De Impuls brede scholen, sport en cultuur steunt gemeenten die een combinatiefunctionaris willen aanstellen. Een combinatiefunctie is een functie waarbij een werknemer in dienst is bij één werkgever, maar gelijkelijk – of voor een substantieel deel - te werk gesteld wordt ineen andere sector, bijvoorbeeld in onderwijs en bij een culturele instelling. In 2012 zullen er 2500 combinatiefunctionarissen werkzaam zijn in de sectoren onderwijs, sport en cultuur. Sinds 2008 hebben gemeenten budget om dit te realiseren.